Sunday, August 30, 2015

Isa. Gukod Sa Alimpatakan, Hunahuna, Damgo

Gakos Nan Baro

Bislaw, Bintana, Baro na may mga buyak... bagan (itom, lunhaw, puya, puti), (grang... graaaaaang... kuk... grrrrrrrrr...), kahoy na puya sanan dayag an ako tagtindugan... Mga imahe na masinkabalik sa ako alimpatakan, hunahuna, damgo hangtod kuman. Taggukod ako sa ako mga kaagi na waya ako kahibayu kun tinuod ba sila.

Taggakus ako sa tawo na nagsukbot nan adto na baro, amo na adto an ulahi na bahin sa imahe nan ija baro. Sa pantalan na kami ini dapit naghuya—1991. 

Una Na Disgrasya

Nan waya pa kami sa may pantalan naghuya, “Oyngk... oyngk... oyngk...”, dayan, may green na gate sa tuo, puya na gate sa waya, gamay na dayan sa tunga kon hai kami nanuyod, nisuot sa bayay na brown, lahus pasingud sa tulay latay kadali lihis dajun pa tuo gamay... an baboy na arang ka saba, nalibang sa lapok kon hai ako natabug.

An Pagataki nan NPA sa PNP-Alegria, Surigao del Norte

Ni: FTAParedes

Hulyo 10, 2014, amo ini an adlaw nan pagataki nan mga NPA sa estasyon nan PNP Alegria. Nan Mayo 2014, nagplanu na daan an mga lideres nan SSG Alegria National High School na ipasundayag an 2014 General Acquaintance Party pagka Hulyo 11. Andam na an tanan mga kinanghanlanon, tarpaulin na tresmil kapin, mga buyak sanan taringtaring para sa intablado, sanan programa para sa mga imbitaronon. An tanan estodyante nagplanu na kon unoy ila iandam na mga pagkaon para sa pasundayag, mga sajaw sanan kanta nan kada seksyon dakan malingaw an tanan.

Petsa 10 nan buntag, naka pliti na an mga baji nan ila mga sukbotonon. Nu singgit an ako estodyante, “Sir Titot! Hapit kaw sa amo klasehanan silom dakan adto ta maniudto.” Nu tubag isad ako, “Na hala, salamat karajaw!” Pagka-alasdos, nu byahi na ako pasingud nan SDN-DEPED Division Office sa syudad nan Surigao dakan maghatag nan imbitasyon kan SDS Fetalvero. Adiser ako naka sakay nan batselor, natingaya ako kay arang man kahilum nan kadayanan pero waya karajaw nako tagbutang sa buot kay kasilaung ko tinghapsay ra gajud na panahon. Nu sakay nako pagka-alasdos-jis nan palis. Pagka-alastres naka abut ako sa Surigao City Bus Terminal hampan nu sakay nasad ako nan multicab pasingud sa sentro. Pagka-alastres-singko naka abut ako sa opisina hampan nu kadtu dajon ako sa opisina ni ma’am Fetalvero.

Igo rako naka ingkud sa sija, nagtawag an amo principal kan Ma’am Fetalvero, nagpahibayu, “Ma’am, tagataki an PNP-Alegria nan mga NPA.” Nu tubag sad si ma’am, “Ipasiradu an gate nan eskoylahan, Jun, wayay mu gawas!” Hampan, nagtawag si misis ko, naghaja, “Da, an bata, natrap sila sa ila eskoylahan! Di kami katabuk da, kay naggira sa kadayanan mismo nan Alegria PNP Station. An bata da! An bata!” Nalisang isad ako, hampan naghaja, “Tawagi si Alvin! Langa paningkamutan na makadtu an bata! Hampan ipasigurado na luwas sila!”

Kahamok na dajon mga text, “tuyo samaran sa PNP!”, “tagbumbahan an estasyon nan PNP-Alegria!”, “arang kakusog an pagbuto nan bomba!”, “naka away pa si PNP Dagsa, naka pabuto sija nan ija 45, pero samaran sija sa uyo sanan bukton.”, “Duha patay sa NPA pagabut sa Kitcharao Caltex kay tagrakrakan sila nan PNP Kitcharao.”, “Tagbijaan nan NPA an ila truck na tagsakjan hampan nan jagan sila pasingud sa Kanaway”, “Upat ka PNP an nadakpan nan mga NPA, tagdaya sa kabukiran.”

Mga alas-singko, di pa maagihan an Brgy. Magpayang kay may nagatang pa na mga NPA sa dayan. Nu abut nan unom ka kilometro an linya nan mga sakjanan tungod sa panhitabo. Mga alas-syete, nagtext na si misis na luwas ra sila Ranzi, an amo anak. Mga alas-utso na nu balik an byahe pasingud nan Butuan kay waya nay NPA na nagatang sa kadayanan hampan an gira jadto na sa kabukiran nan Kitcharao.

Pagabut nako sa Alegria, mga alas-unsi nan duyom, nagisturya kami ni Ranzi, nu laung sija “nagduwa rako nan takyang sa ilayom nan bayay nan amo principal, da, samtang naggira. May ila man taguanan.”