Mas Gana An Amo Pasko Kuman! 2013

Mapasalamaton gajud kami nan ako Sheila na nadawat kami sa Departamento nan Edukasyon sa Dibisyon nan Surigao Del Norte labi na sa Alegria National High School kay mas daghan an nabag-o sa amo kinabuhi. Isa na inin una na higayon nan pagcelebrar nan Pasko nganhi sa Manila na iban an amo pamilya sanan nakaiban namo an ako maanyag na maguyang (liwat sa ako, hehe!), an ija pamilya sanan an pamilya nan ija bana.

Nakaiban isab namo an pamilya nan ako Sheila, una isab na higayon. Didto kami sa Rizal Park nan duyom nan Pasko para mangita nan Dancing Fountain.

Kagana sa amo pasko kuman, nakaiban namo an isig ka pamilya namo nan ako Sheila. Tana ing-ani pirmi.

Red Tie Run 2: Tabang Para Sa Mga Biktima Ni Yolanda!

Na perpekto ra gajud an paglista nan oras nan mga dumadaog.

Sa pila ka beses na kami an nag-organisa nan jagan, pirme gajud may mo sipyat sa paglista nan mga ni daog pero sa inin Red Tie Run 2: Tabang Para Sa Mga Biktima Ni Yolanda na perpekto ra gajud namo an sistema sa paglista nan oras nan mga ni daog.

Ini gajud an amo isa sa mga pangandoy na mahitabo sa kada higayon na kami an mag organisa nan jagan para sa karajawan nan katawhan, dili ra sa panlawas nan participante pati sa pasingdan nan kwarta na natigum nan Surigao Runners Club.

Sa ini na jagan, waya na isab ako makaapil kay taghangyo ako nan ako mga higaya sa SRC na mo apil gajud sa pag-organisa labi na sa paggapot, tupad sa kan Atty. John Cubillan, sa grupo nan maglista sa mga dumadaog. Kay dili man ako makajagan ni hangjo lamang ako na makadawat nan certipikate isip isa sa mga nag-organisa para magamit nako sa ako karera isip empleyado nan gobyerno sa ilayum nan Departamento nan Edukasyon sa Dibisyon nan Surigao del Norte.

Gilibre namo nan asawa nako na si SheilaVP an 6 namo ka myebro sa Alegria NHS Ayok Runners sa rehistro, kaon, pamilite, sanan pagpuyo nganhi sa syudad nan Surigao suyod sa 2 ka adlaw para sa ini na aktibidades para makahatag nan kalipay sa ila sanan sa ANHS na eskwelahan kon hai kami nagtrabaho isip Maestro sanan Maestra.

Nalipay kami kay si Alfred Obbus Jr ika-pito sa 5km, si Ronald Cayangcang an VP nan Ayok Runners ika-lima tapos si Alvin Arcenal ika-pito sa 10km, si Romel S. Decio an President ika-pito sanan si Cornites ika-napuyo sa 21km.

Bisan pa kon waya sila makasuyod sa Marajaw na 3, nalipay gajud gihapon kami na nalipay sila sa  ila eksperyensa sanan nakasuyod sila sa Marajaw na 10.

Tana ra daghan pa an amo mahatagan nan higayon o untana jauy daghan mo suporta sa amo gimugna na ANHS Ayok Runners Club para mas daghan pa batan-on nan Alegria an mahatagan nan marajaw na higayon sanan kalipay sa pag apil nan lumba jagan para sa marjaw na tumong.

Pangandoy ko gajud ini

Tungod sa 1st McDonald's Surigao Family Fun Run: Run for the Orphans na kab-ot nako an ako pangandoy, an makaiban an ako pamilya sa pagjagan.

Ini an isa sa pinakagana na butang na ako na agihan sa ako kinabuhi.

Si Ranzi, an amo anak, natawo sija nan Nobyembre 6, 2004. Kuman na tuig mo nuybe anyos na sija, sa ini na panahon an pinakadaghan na kabagohan na amo nabantayan sa ija, labi na sa ija mga rason sa kada butang na ija nahibaw-an. Bujag na karajaw sija, bujag isab an amo kalipay tungod sa dija.

Sa ini sab na higayon na nakita nako an kalipay nan ako mga estudyante sa Alegria National High School na gidaya nako sa ato hinigugma na Syudad nan Surigao. Kalipay tungod sa rason na una nila makaamgo nan higayon sa paglaag-laag sa syudad para sa pagjagan, una na higayon na makasuyod sa McDonald's Surigao, una na higayon na makakaon sa McDonald's Surigao (libre pa gajud nan mga tag-ija), una na higayon na makajagan nan Fun Run sanan labi na an una na higayon para makadaug na ika-duha sa pinakapaspas na manjaganay sa kategorya nan Napuyo ka Kilometro.

Romel S. Decio
2nd for 10K at 41minutes

An ako kalipay ni santop sa langit tungod nan ini na mga panhitabo. Labi na kay nahuman nako an napuyo

ka kilometro na pagjagan pamaagi sa pagsiniki suyod sa isa ka oras may isa ka minuto. Tana, kada tuig pirmi na daghan an mga lumba jagan sa Syudad nan Surigao.

An importante, nagpakabana kita... kuman para marajaw an silum

Manjaganay sa Tres Kilometros na Kategoriya

Arang ka idyolohista para sa iban an tumong nan pagjagan para sa Suba nan Surigao.

Laong pa nan iban, "imposible makab-ot an iju tumong sa pagjagan ra." Tinuod gajud ini kon way gajud mo jagan bisan isa para magpahibayo kabahin sa estado nan Suba nan Surigao.

Sa una na panahon, abi pa nan naka-estorya namu na mga katiguyangan na lumolupyo sa duol o kilid na bahin nan suba, "makabingwit o makakuha paman kami nan isda sa una, pagmangaligo kami dinha di paman kon ing-ana ka-itom an tubig, dili pa lapok an baho, dili pa luod an lasa kon amo man ganing ma tulon 'magamay' an tubig samtang kami naglangoy-langoy para makaligo sa tubig nan Suba nan Surigao."

Sa kuman, an Suba nan Surigao, mapatayay na o patay na. Tungod ini sa kadaghan na nan lumolupyo na duol sa ija na kon hai an kasagaran nagpasagad ra sa kalimpyo nan palibot, na kon hai an mga hugaw nila pati nan ila mga tag-amuma na mga hayop adto mo pasingod sa suba. Jauy pipila na nagbaton nan makataronganon na kasakto para sa kalimpyo nan kinaiyahan nan Surigao, o sa Suba nan Surigao, pero pipila ra kaysa kadaghanon nan mga nagpasagad o nagpasagda.

Tana ra, dili mahitabo sa Suba nan Surigao an nahitabo sa Suba nan Cagayan de Oro na naghaguros an tubig na nilampornas nan subdibisyon sanan gamay na isla. Ato hinumdumon na an Sabang, an Sabang isa ra ini ka reklamasyon sanan isla na nagpatunga sa kinadak-an na ganghaan nan Suba nan Surigao. Tana ra, buotan ra gajud pirmi an Ginoo na amo ray nahibayo kon unoy silum para sa kada tawo--Surigaonon o dili man.

Sa inin suyat kabahin, "AN IMPORTANTE, NAGPAKABANA KITA... KUMAN PARA MARAJAW AN SILUM," untana mo santop sa alimpatakan nan kasing-kasing nan tanan nakabasa o nakadungog an importansya nan kalimpyo sa kinaiyahan labi na sa kinabuhi nan Syudad nan Surigao, an Suba nan Surigao.

Sa jagan man para sa suba, sa paglabog nan kaugalingon basura sa sakto/dapat na basurahan o sa pagpuyot nan basura nan iban para e labog sa sakto/dapat na basurahan, dako na ini na tabang sa gamay na posibilidad na mabuhi pa o mulangtod pa an Suba nan Surigao.

Daghan pa an mahimo para sa kabag-ohan. Pagpakabuhi, butangi nan kinabuhi an kada-adlaw samtang makaginhawa pa, palabya an adlaw na may marajaw na nahimo para sa kaugalingon, sa iban, sanan sa kinaiyahan.

Tinuod gajud na mapatay an tawo sa sakto na panahon, pero pahinumdum, gana gajud gihapon mamatay na may nahimo na marajaw samtang buhi.

Kon bakanti kaw (ikaw ba na nagbasa), Jagan na ta! 

Kalangitan sa Pag-Jagan sanan Pag-Sikad

Lima ka-kilometro na Jagan sa Red Tie Run

Desyembre Dos tuig Dosmil-dose nan nagsugod ako pagbalik nan pagjagan para sa marajaw na pagtagubtob nan ako kasing-kasing, dili para magpaniwang nan kaunoran.

Upat na kabuyan an nilabay.

Gikan sa Nobyentay-dos kilos, Setentay-syete ngadto Setentay-noybe rakan an ako timbang. Pero dili ini an kalangitan sa pagjagan sanan pagsikad.

An kalangitan sa pagjagan sanan pagsikad amo an mga butang o hisgutanan na makat-onan nan isa ka manjajagan o mansisikad sa kada-adlaw na pagbyahe.

Sa kada-adlaw na mumata ako nan sajo, alas-kwatro y medya nan buntag, para sa pag-andam sa pagbyahe daghan na dajon an ako nakat-onan, an pinaka-importante, an pagmata na kon hai buot pasabot jaun pay ako ginhawa.

Ginhawa kay buhi pa...

An pinaka-marajaw na karajawan na makab-ot nan isa ka buhi, para sa ako pagsabot, an makab-ot an kamatayon sa sakto na panahon.

Sa kamatayon, waya nay lain pa na butang o sitwasyon na maka libog sa panhuna-huna nan isaka tawo na patay na. Nadumdum ko an ako igtagsa na si anhin Manoy Aldous, sa buhi pa sija halos kada-adlaw maghisgot gajud adto nan mga problema na ija na agihan, sa panahon na namatay sija bisan gamay na utot kabahin sa ija mga problema di ko na mabati-an, (mingaw sa ini na kabahin).

Iban man tana si anhin Manoy Aldous sa ini na kalipay.

Sa sakto na panahon, an ija kamatayon makasulti ako na waya pa sa sakto na panahon tungod kay bata pa si anhin Manoy Aldous nako, traynta anyos, nan giluba sija nan waya pa mahusgari na akusado na si Esteban Esmael Litang, desisyete anyos sa pagkahitabo.

Hangtod kuman waya pa gihapon mahuman an kaso bisan pa kon ni admitar na si teban na sija an nagluba sa kan anhin Manoy Aldous na napinta sa ija kasingkasing, (pagsuksuk nan ako mga kamot sa buslot sa ija dughan, kuyang ra an tudlo para abton an tumoy nan buslot).

May tsansa pa unta si anhin Manoy para paganahon an ija kinabuhi adiser sija mo bija dinhi sa kalibutan.

Jagan, Sikad, Sabton an Kalibutan...

Buhi pa gihapon ako, hamok pa mga butang o hisgutanan na pakamatyan sa kalibutan para masabtan.

Sa kada-adlaw na ako magjagan o magsikad man, sabton ko pirmi an kalibutan para ra lamang makab-ot ko an kalangitan adiser mo tak-op an ako mga mata pag-abot nan kangitngitan.

Waya ako magtiniguyang, hehe.

Halos an kasagaran may kadasig para hibaw-on an mga nahibaw-an na nan karaan, halos an kasagaran problemahon an kawad-on nan artipisyal na suga sa kangitngitan. Bisan hai ako mag adto, amo gajud ini an ako mabati-an na reklamo. Ganahan ako mo apil kay nabati ko na parte ako sa kada tapok nan hisgutanan.

Sino kaha kuman an buhi na dili apektado sa kalibutan?

Ako bagan, hehe...

Ligo dagat iban an pamilya sa pagdumdum sa
pagkabuhi nan anak nan Ginoo na si Jesu Kristo

Bisan unhon nako pagmahal sa kahibayo, ako ra gajud sija hikalimtan. Pero an kada-adlaw na iban nako an ako mga amigo, amiga sanan pamilya dili ko gajud hikalimtan. Mas gana tuho an kahibayo na gikan sa kalipay kontra sa kahibayo na gamiton para sa argumento.

An ako kahibayo na gimahal, an kahibayo na nag gikan sa kada-adlaw na eksperyensa, an pagpahimuyos sa ginhawa para masabtan an kada-adlaw na problema sa kalibutan (sa ako o sa iban).

Sa kada higayon na maabot nako an Lami na utong sa pagginhawa, naabot ko na sab an Kalangitan sa Pag-Jagan sanan Pag-Sikad para masabtan an mga kapait sa Kalibutan.

Marajaw o Mayaot, may rason, may hinungdan na naggikan sa Kahitas-an na Alimpatakan.

Jagan samtang kaiban an ako hinigugma

Banat Mi Sheila

Waya nay mas lami pa sa higayon na maka-iban an hinigugma sa kada aktibidades na buhaton sa kada-adlaw. Labi na kon maglingaw-lingaw sama sa pag jagan sa bisan uno na oras.

Marso 1, 2013, nag jagan kami ni Sheila, ako misis, sa Surigao del Norte Provincial Sports Complex. Tag baynte pesos an bayad sa intarada tapos may suki kard pa sila na ihatag; lima ka beses na paggamit sa grandstand libre nan isa ka beses.

Daghan tawo, mga Surigaonon sanan dili, sanan lain-lain na propesyon, an maggamit kada buntag sajo sanan hapon hangtod duyom sa amo na establisyemento.

Sa ako lantaw sa mga tawo na naggamit nan grandstand, dili ra kon an pagpaniwang an ila tujo kon dili an paglingaw-lingaw sama sa amo ginabuhat. Makasulti ako nan ini kay nakita nako na may mga grupo nan batan-on na samtang nag jagan, nag sajaw-sajaw nan bisan uno (harlem man o gangnam), may sab mga batan-on na nagorganisa nan ila kaugalingon grupo nan Frisbee.

Frisbee

"Daghan mga adik na batan-on an nalingaw sa frisbee, an iban nagsugod na pagrehab tungod sa ini na kalingawan, gusto nila mag bag-o, dinhi nila nakita sa frisbee an higayon na magbag-o sila kay gawas sa nagehirsisyo sila, nalingaw pa sila, nakahanap pa sila nan mga batan-on sab na mga marajaw sa eskwela o marajaw na amigo kompara sa ila mga naandan sa una," sulti nan ako amigo na si Marco Espina, Presidente nan Frisbee Surigao.

Gana untana kon mahatagan sila nan higayon na makahimo nan kontis sa ini na duwa. Naghanap sila nan mga tawo na may marajaw na kasing-kasing na gusto mag donar nan para sa ibayad sa lugar na gamiton para sa pagpasiugda nan duwa na Frisbee puhon Abril 6-7, 2013 nganhi sa syudad nan Surigao na kon hai an iban na mga silingan na syudad o probinsya o rehiyon gusto mag apil. Inin ila grupo nan apil na sa Iligan, Agusan Sur, sanan Cabadbaran, Agusan Norte nan kontis sa amo na duwa, ugsa gusto sab nila na dayhon nganhi sa ato probinsya o syudad an amo na duwa para mainganyo an mga kabatan-onan sa ini na klase nan duwa na kon hai dili na magkinanghanlan nan sobra ka mahal na bisti sanan gamit, may disc sa Gaisano na tag 49.00 pesos ra, lingaw na sila.

Surigao Runners Club meets for Surigao Marathon 2013: Run for the Surigao River

Sa amo sab na aspeto nan kalingawan, an pagjagan, kuman April 21, puhon, an Surigao Runners Club mag organisa nan Surigao Marathon 2013: Run for the Surigao River. Naghanap kami kuman nan mag co-presenter na kompanya na kon hai e ngayan namo an aktibidadeds, kintahay lang-on ta: "HMC Surigao Marathon 2013: Run for the Surigao River".

An amo na pagjagan gibuhat para sa Surigao River tungod kay na alarma an Surigao Runners Club sa balita kabahin sa estado nan amo na suba na kon hai gi-ila nan SMWD isip alternatibo na kuhaan nan mainom na tubig nan syudad nan Surigao kon pananglit magkalisud na an kuhaanan sa Parang-parang, sigon sa balita.

Magkalisud an Parang-parang sigon sa balita nan lokal na news paper tungod sa mga iligal na pagmina na gibuhat sa amo na lugar. Kon magkusog an uyan, mabatanyanan nan mga Surigaonon na an suba nan Surigao maglubog o maglapok na dajon, sinyales kuno ini na apektado na an Parang-parang sa mga iligal na aktibidades na ginabuhat didto.

An mi-agi na tuig, kon madumduman pa nan mga Surigaonon may gipasi-ugda na Oratorical Contest an SMWD kabahin sa pagluwas sa Parang-parang Watershed Area. May sab gitindog na grupo na gi-nganlan na Save Parang-parang Watershed para sa pagplano kon unhon pagluwas an amo na lugar na kon hai an kinabuhi nan tubig nan syudad nan Surigao nakasandig.

An Surigao Runners Club naningkamot na mapadayag sa mga Surigaonon o dili man an importansya nan suba nan Surigao sanan an pagmintenar nan ini (pamaagi sa pag-organisa nan jagan) para sa kaluwasan nan mga tawo na nagpuyo sa kilid nan suba obien sa kaluwasan mismo nan kinaiyahan nan Surigao.

An pagsanong nan katawhan, gikinanghanlan para sa kaugma-on nan mga sumusunod na henerasyon. Dili pa ulahi an tanan.

Jagan ta  puhon Abril 21 para sa pagpahibayo sa tanan kabahin sa importansya nan suba nan Surigao.

Ika-duha na pagsuyat sa Dosmil-Trise

Pag-abot sa SSCT tag-litratohan ako nan asawa ko.

Samok karajaw an kadaghanon nan mga dimakina na sakyanan sa gamay na syudad nan Surigao.

Kaya ra baktason, jaganon, o mag sikad bisan hai na parte sa ini na syudad. Pero, an kasagaran mas ganahan nan dimakina na sakyanan para way huyas pag-abot sa trabahoanan.

Makasabot man kita sa ini na mga rason, kay bisan ako may kaugalingon sab na motorsiklo. An ako ra kinta na dili mangaboso an iban na may pareho na sakyanan labi na kon an nagjagan sanan nagsikad an mataparan.

Jeep, Van, Cargo Truck, sanan Traysikol na may lain-lain na aso, itom o puti, arang kasakit sa ilong ko. Pagmakatapad nan nagjagan o nagsikad hala gajud an pagpa-aso, sa hunahuna ko, "kon dako pa lamang an sikad ko por paniguro dasmagon ko an iju."

Pero kay nahibayo man kita tanan na bisan uno na sikad way baslanan sa mga dagko karajaw na dimakina na sakyanan, ugsa an ako hangyo sa mga ka-Surigaonon na may dimakina na sakyanan hinay-hinay ra lamang kon makatapad sa nagsikad o sa nagjagan.

Nagpanikad, gana gajud, gusto ko gajud, magtudlo na!

Hatagi ako palihog nan higayon, gusto ko gajud magtudlo na, amo ini an hangyo sa hilum na pamaagi nan ako kasing-kasing, laong pa nan ako na estudyante suyod sa duha ka oras: 'dili sa kasing-kasing, sa layum na bahin nan alimpatakan na may emosyon na gi-bati'. Kalami e syagit pero sa pagsuyat nabuhat.

Amo ra ini an pangandoy ko, an magtudlo, an mag giya sa bag-o na generasyon nan mga aktibo, madasigon, sanan makugi na mga studyante na gusto makab-ot an ila mga pangandoy sa kinabuhi, pareho sa ako, lujo sa mga kapait na ila gi-agihan sanan posible pa na agihan.

Gana karajaw an ako na eksperyensa sa pribado na mga kompanya na ako nasudlan nan trabaho sa una, puro marajaw an mga nagdumaya, an tanan ako naka-iban puro marajaw na mga tawo. Tungod sa ila daghan an ako nakat-onan na mga marajaw na butang bisan pa lujo sa kadaghan nan ako pait na tag-agihan. Jadto tanan, nahimo ko na basihan para sa makataronganon na kasakto na dapat makat-onan nan bisan sin-o sa kalibutan na kon hai lumalabay ra an tanan. Laong pa ni Jon Francis Bongiovi Jr.;

It's my life 

It's now or never
I ain't gonna live forever
I just want to live while I'm alive
(It's my life)

Mga handumanan sa gamay na panahon na naghatag nan dako na kalipay sanan dugang kahibayo sa ako (Salamat sa Iju):